Crisis in Oekraïne: gevolgen voor de markten en de wereldeconomie

Vermogen Actueel Beleggen – 08 maart 2022

De Russische inval in Oekraïne eist een zware tol, met bijzonder dramatische gevolgen op menselijk vlak. De beurzen wereldwijd reageren nerveus, met zware correcties en scherpe stijgingen. De invasie en de opgelegde sancties hebben immers een impact op de mondiale energievoorziening, de aanvoer van specifieke grondstoffen, de wereldwijde handel, en hieraan gelinkt een aanzienlijke kans op sterk verhoogde inflatiecijfers. De centrale banken zitten geprangd tussen het verhogen van de rente om de inflatie te bestrijden en het geven van zuurstof aan een economie die lijkt af te koelen. Analyse van AXA Investment Managers.

Strenge sancties tegen Rusland raken ook rest van de wereld

conflict Rusland-Oekraïne: wat met de financiële markten? 
De centrale banken hinken op twee gedachten door de Russische invasie van Oekraïne: moeten ze de rente verhogen om de inflatie te bestrijden of zuurstof geven aan een economie die lijkt af te koelen?

De Russische president Poetin heeft een stap gezet die de wereld slechts een paar weken geleden niet voor mogelijk had gehouden. Donbass, de regio die al enkele jaren het strijdtoneel is van Russische separatisten en Oekraïense troepen, was de aanleiding voor Moskou voor een grootschalige inval in een naburig land, voor het eerst sinds de Tweede Wereldoorlog. Het gewapende conflict heeft zich sindsdien uitgebreid tot Kiev, Charkov en het zuiden van Oekraïne.

De internationale reactie was ondubbelzinnig, met zeer strenge sancties tegen Rusland. Zo zijn de buitenlandse reserves van de Russische centrale bank bevroren en kunnen verschillende banken uit dat land niet langer gebruikmaken van het internationale betalingsnetwerk SWIFT. Bedrijven en personen die dicht bij het Kremlin staan, worden ook geviseerd door sancties en bevriezing van tegoeden.

Afgezien van de economische boycot heeft de Russische invasie heftige reacties uitgelokt, onder meer op het vlak van de Europese defensiepolitiek, maar ook met het oog op een verminderde afhankelijkheid van de invoer van Russisch gas.

Het leidt geen twijfel dat deze crisis zijn sporen zal nalaten en invloed zal hebben op de inflatie en dus op de economische bedrijvigheid, hoewel de precieze impact waarschijnlijk zal afhangen van de duur van het conflict. Het is nog onduidelijk welke positie de centrale banken daartegenover zullen innemen. Ze worden geconfronteerd met een nog groter inflatierisico in de komende maanden, maar ook met mogelijke verslapping van de binnenlandse vraag. De bijeenkomsten van de Europese Centrale Bank (ECB) en de Amerikaanse centrale bank (Fed) in maart zullen hiervoor van cruciaal belang zijn.

Het leidt geen twijfel dat deze crisis invloed zal hebben op de inflatie en dus op de economische bedrijvigheid. Welke positie de centrale banken zullen innemen, is nog onduidelijk. De bijeenkomsten van de ECB en de Fed in maart zullen hiervoor van cruciaal belang zijn.

Impact van het conflict op de VS

De Verenigde Staten ervaren minder de rechtstreekse gevolgen van de oorlog in Oekraïne, maar de stijgende energieprijzen zullen er wellicht wegen op de particuliere consumptie. Hoewel in de peilingen van februari nog geen rekening is gehouden met de gevolgen van het conflict, wegen ze wel zwaar door.

De Purchasing Managers' Index (PMI's – inkoopmanagersindex) veerde op in de verwerkende industrie (57,5 tegen 55,5 in januari) en de dienstensector (56 tegen 51,2 in januari), terwijl het vertrouwen van de huishoudens hoog blijft op 110,5 (tegen 111,1 in januari). De arbeidsmarkt blijft groeien en het werkloosheidscijfer bedraagt nu 4%. De lonen blijven in hoog tempo stijgen (+0,7% op maandbasis in december), waardoor de inflatoire druk toeneemt. De inflatie steeg in januari tot 7,5% op jaarbasis en kan door de hogere energieprijzen nog verscheidene maanden hoog blijven, wat de taak van de Fed bemoeilijkt om te voorkomen dat de inflatieverwachtingen structureel boven de 2% worden verankerd.

Een renteverhoging in maart is zeer waarschijnlijk, maar de Fed zal waarschijnlijk genoegen nemen met een verhoging met 25 basispunten. Als reactie op de risico's van een verslechtering van de economische activiteit denken wij dat de Fed zal overgaan tot een meer geleidelijke normalisatie (4 renteverhogingen in 2022).

Eensgezindheid in de eurozone

In de eurozone zijn de nabijheid van het conflict en de afhankelijkheid van Europa van Russisch gas punten van discussie geweest bij de besprekingen over de aan te nemen sancties. Eens te meer is het vooral de particuliere consumptie die zal worden getroffen, via een daling van de koopkracht.

Na een inzinking van de economische activiteit in het vierde en het eerste kwartaal blijven de groeivooruitzichten voor de komende kwartalen goed, maar zullen zij lager uitvallen dan wij enkele weken geleden nog verwachtten. Dat bemoeilijkt aanzienlijk de taak van de ECB die op 10 maart bijeenkomt, vooral omdat de inflatie in februari opnieuw is gestegen ten opzichte van januari (5,8% tegenover 5,1%). De (zeer) onzekere context zou de ECB ertoe moeten aanzetten de grootst mogelijke flexibiliteit te behouden om zo nodig op te treden, zowel ter ondersteuning van de activiteit als ter voorkoming van een versplintering van de financiële voorwaarden.

Er hebben zich ook verschillende belangrijke veranderingen voorgedaan die het Europese beleid de komende jaren een andere vorm zouden kunnen geven. Duitsland kondigde een verhoging van de militaire uitgaven aan, het langer open houden van kern- en kolengestookte elektriciteitscentrales om een verminderde invoer van gas op te vangen en een versnelling van de transitie naar duurzame energie. Vermeldenswaard is ook nog de verlenging van de opschorting van de begrotingsregels.

Gevolgen van de sancties voor Groot-Brittannië

Het Verenigd Koninkrijk staat ook in de frontlinie van de sancties, terwijl de economische kosten ook daar zullen worden gemeten in termen van hogere energieprijzen. Verwacht wordt dat de regering de meest kwetsbare huishoudens zal blijven steunen. De peilingen van februari verrasten over het algemeen opwaarts, zodat een verdere renteverhoging in maart niet uitgesloten is, hoewel wij denken dat de Bank of England tot mei zal wachten.

Verdeeldheid in het Verre Oosten

China heeft er vooralsnog voor gekozen om zich neutraal op te stellen tegenover Rusland. De economische gevolgen van deze crisis zouden beperkt moeten blijven tot een stijging van de energieprijzen, maar Peking rekent op zijn nabijheid tot Rusland om deze schok te verzachten. De Chinese energie-import uit Rusland is namelijk aanzienlijk (14%) en zal in de komende jaren nog toenemen.

In Japan heeft de regering besloten om ook sterke druk uit te oefenen op Rusland. De stijging van de energieprijzen zou de verwachte opleving van de bedrijvigheid in het tweede kwartaal kunnen dwarsbomen, terwijl de gegevens voor het eerste kwartaal zwak blijven, door het hoge aantal covidbesmettingen met de omikronvariant. Het gebruik van de oliereserves, die door de premier op 240 dagen worden geraamd, zou de druk op de prijzen enigszins kunnen helpen verlichten.

Artikel geschreven op basis van info op 03/03/2022.

Let op: dit artikel vormt geen beleggingsadvies in de zin van het financieel recht.

Advies en vragen over onze producten

Vraag het aan uw AXA Bankagent

Meer artikels over dit onderwerp

Pensioensparen: 1.020 of 1.310 euro?

U kunt ervoor kiezen om jaarlijks maximaal 1.020 of 1.310 euro voor uw pensioen te sparen, met een verschillende fiscale aftrek. Wat moet u doen als u voor het hogere maximumbedrag opteert? En wat is voordeliger: jaarlijks 1.020 of 1.310 euro pensioensparen?

Lees verder

Macro-economie: op naar een harde of zachte landing?

Na het uiterst turbulente 2022 werd 2023 aangekondigd als een terugkeer naar de normaliteit op de markten. Die belofte kwam tot dusver ook grotendeels uit. Aandelen kenden een uitstekende eerste jaarhelft, en ook de zwaar getroffen obligaties konden een stuk van de opgelopen verliezen recupereren.

Lees verder

Duurzaam beleggen: wat zijn uw voorkeuren?

Kiest u voor de zee of de bergen? En de opwarming van de aarde, bent u daarmee een beetje, erg veel of helemaal niet bezig? En in welk opzicht? Op het vlak van duurzaam beleggen wil uw bankagent graag uw voorkeuren kennen, zodat uw portefeuille zo goed mogelijk aansluit bij uw beleggersprofiel en bij de Europese regelgeving die sinds augustus 2022 van kracht is. Er bestaat hierover een brochure waarin alles in eenvoudige bewoordingen wordt uitgelegd.

Lees verder

Macro-economische vooruitzichten voor de zomer: afkalvende inflatie en zwakke economische groei

De inflatie heeft nu in de grote economieën een duidelijke daling ingezet. Hoewel niet alle zorgen van de baan zijn, hebben beleggers het inflatieprobleem als ‘opgelost’ geklasseerd. Dat is wellicht te voortvarend op langere termijn, maar voor de komende maanden is die inschatting terecht. De energieprijzen dalen al sinds het begin van 2023, en zullen binnenkort gevolgd worden door de tweede belangrijkste oorzaak van inflatie tijdens het voorbije jaar: voedingsprijzen.

Lees verder

Beleggen: een kwestie van kennis of van geluk?

Ik zou wel willen, maar … ik heb daar geen tijd voor. Of Het interesseert me eigenlijk niet echt, het is te ingewikkeld, en dan begin ik er beter niet aan, toch? Het zijn een paar van de vaak gehoorde argumenten om niet te beleggen. Herkenbaar, niet? Achter al die redenen gaat een stilzwijgende, onuitgesproken veronderstelling schuil: succesvol beleggen is een kwestie van kunde, expertise, kennis. Maar is dat wel zo?

Lees verder