ECB kondigt einde aankoopbeleid obligaties aan

Vermogen Actueel Beleggen – 22 juni 2018

De Europese Centrale Bank pakte vorige week uit met twee langverwachte aankondigingen. In januari 2019 wordt de massale aankoop van staats- en andere obligaties stopgezet. De kortetermijnrente wordt wel tot diep in 2019 laag gehouden. De rente op spaarboekjes blijft dus nog een tijdje zeer laag. Doordat de inflatie vrijwel zeker zal stijgen wanneer de ECB geen obligaties meer opkoopt, is dat minder goed nieuws voor spaarders.

Waarom dat obligatieaankoopbeleid: even terug in de tijd

ECB kondigt einde aankoopbeleid obligaties aan
De ECB is wil ook de kortetermijnrente extreem laag houden, minstens langer dan de zomer van 2019. Wanneer er niet langer obligaties worden opgekocht, zal de inflatie stijgen en dat is minder goed nieuws voor spaarders.

De Europese Centrale Bank lanceerde al in 2012 een programma om goedkope leningen te geven aan banken. Dat was echter te beperkt om veel effect te hebben.  Het moest dus meer zijn. En vanaf 2015 werd het veel meer. Toen richtte Mario Draghi, de bekende Italiaanse voorzitter van de ECB, zijn fameuze ‘Bazooka’ op de markten: ongelimiteerde obligatieaankopen en aankopen van staatsobligaties volgens een bepaalde verdeelsleutel tussen de landen, maar ook obligaties van noodlijdende Europese landen. En dat had het boogde effect:

  • De rente die deze landen - met loodzware schulden - moesten betalen om leningen te krijgen, daalde. Dankzij deze ingreep werd het gevaar op faillissement van sommige landen en een domino-effect op de financiële markten afgewend.
  • Door het aankopen van obligaties, vaak in bezit van Europese banken, kregen die meer geld in het laadje. Dat maakte het voor hen makkelijker om euro’s uit te lenen aan particulieren en ondernemingen. Er werd dus meer geld in de markt gepompt.
  • De obligatieaankopen deden ook de langetermijnrente dalen. Lenen met vaste rentevoeten werd hierdoor goedkoper. Gezinnen en ondernemingen maakten hier gretig gebruik van. Een ander positief effect van deze geldcreatiemachine was de daling van de euro: mooi meegenomen voor de exportgerichte economie van de eurozone.

Het Europese bedrijfsleven kreeg door dit alles een stevige zet in de rug. En een goed draaiende economie, met een gezonde vraag naar goederen en diensten, doet de inflatie stijgen. En dat was dan weer een belangrijk doel van de ECB, die de opdracht heeft om de inflatie rond de 2% te positioneren.

In 2016 ging Draghi zelfs nog een stapje verder. Vanaf dan richtte hij zijn pijlen op bedrijfsobligaties. Dat was nooit eerder gezien en een verrassing voor de markt. Het zorgde ervoor dat veel bedrijven hun schulden herfinancierden tegen lagere rentevoeten.

Naar een sinds lang aangekondigd einde van het opkoopprogramma

In 2017 liet de ECB al uitschijnen dat ze het massaal aankopen van obligaties zou afbouwen. Dat afbouwen is bekend onder de naam ‘tapering’. En half juni was het dan zover. De ECB plakte op die afbouw uiteindelijk dan toch een concrete datum : eind december 2018.

Maar de ECB hield meteen een stok achter de deur. Zodra de inflatie terug daalt, of de economie vertraagt, zal ze niet aarzelen om het programma opnieuw te activeren.

Wanneer ze het programma stopzet, zal de ECB een slordige 2.800 miljard euro aan obligaties op haar balans hebben. Als die obligaties vervallen, zal die balans weer worden afgebouwd en zal er minder geld in omloop zijn op de markt.

Het resultaat van dit alles? Wel, het gaat beter met Europa. De economie trekt aan en de economische groei was aanzienlijk. De inflatie draait rond de 1,4%, nog niet de verhoopte 2%, maar de negatieve inflatie van 2015 lijkt een lang vergeten spook.

Of dat dankzij het programma van de ECB is, wordt hier en daar door sommige economen betwijfeld. Maar het feit is dat de economische groei stevig is en dat is het belangrijkste.

Wat houdt het niet langer obligaties opkopen in voor de spaarder en de belegger?

Zodra de ECB de knip op de beugel houdt, zal het aanbod overheidsobligaties op de markt toenemen. Dat zal de obligatiekoersen doen dalen en de langetermijnrente doen stijgen. Hypothecaire kredieten met vaste rente volgen de langetermijnrente en dus zullen die in principe stijgen. Langs de andere kant zullen termijnrekeningen ook een iets hogere rentevoet bieden.

Opvallend in de verklaring van de ECB is dat ze de kortetermijnrente extreem laag wil houden, minstens langer dan de zomer van 2019. De markt had eerder een stijging vanaf juni 2019 verwacht. Niet dus. Spaarders die een hogere spaarrente hadden verwacht, zijn er dan ook aan voor de moeite. Het rendement op het spaarboekje blijft pijnlijk laag. De inflatie is vandaag ook hoger en zal nog stijgen, doordat er niet langer massaal obligaties worden opgekocht. Het logische gevolg is dat iedereen die vandaag spaart, erbij inboet: de waarde van zijn of haar spaargeld zal dalen.

Beleggingsstrategie en portefeuilleverdeling

De cijfers en enquêtes over werkgelegenheid en ondernemersvertrouwen versterken ons vertrouwen dat de globale groeicyclus niet verstoord wordt door tegenvallende data over bestedingen door consumenten. De economische groei en winstgroei in de bedrijven blijft zich bevinden op een pad dat hoger ligt dan de langetermijntrend.

De stijging van langetermijnrente in de VS, die tot boven 3% is gestegen, zal wellicht tijdelijk stagneren. Op dit ogenblijk lijkt er een beperkt impact te zijn op aandelen, die onze voorkeur blijven genieten in een omgeving van wereldwijde groei.

  • Aandelen

We blijven ons comfortabel voelen bij een groter gewicht voor aandelen. De winstvooruitzichten blijven goed. In de VS groeiden de winsten met 24%, gedreven door een gezonde economische omgeving, hoge marges en ondersteuning door belastinghervormingen en grondstofprijzen. Over het algemeen bevinden de waarderingen op de beurs zich nu op het niveau van het langtermijngemiddelde.

  • Obligaties

De nadruk blijft op korte looptijden hoewel de langtermijnrente in de VS stabiel zou kunnen blijven in de korte termijn. Het verschil in rendement tussen Amerikaanse en Duitse overheidsobligaties was sinds de jaren 80 van vorige eeuw nooit zo groot. Obligaties van Zuid-Europese landen staan onder druk, maar kunnen een instapmoment bieden indien de politieke situatie, met name in Italië, stabiliseert.

Wat bedrijfsobligaties betreft blijft de voorkeur voor hoogrentende obligaties met hoger risico.

Bron : AXA Investment Managers, juni  2018

Advies en vragen over onze producten

Vraag het aan uw AXA Bankagent

Meer artikels over dit onderwerp

Pensioensparen: 1.020 of 1.310 euro?

U kunt ervoor kiezen om jaarlijks maximaal 1.020 of 1.310 euro voor uw pensioen te sparen, met een verschillende fiscale aftrek. Wat moet u doen als u voor het hogere maximumbedrag opteert? En wat is voordeliger: jaarlijks 1.020 of 1.310 euro pensioensparen?

Lees verder

Macro-economie: op naar een harde of zachte landing?

Na het uiterst turbulente 2022 werd 2023 aangekondigd als een terugkeer naar de normaliteit op de markten. Die belofte kwam tot dusver ook grotendeels uit. Aandelen kenden een uitstekende eerste jaarhelft, en ook de zwaar getroffen obligaties konden een stuk van de opgelopen verliezen recupereren.

Lees verder

Duurzaam beleggen: wat zijn uw voorkeuren?

Kiest u voor de zee of de bergen? En de opwarming van de aarde, bent u daarmee een beetje, erg veel of helemaal niet bezig? En in welk opzicht? Op het vlak van duurzaam beleggen wil uw bankagent graag uw voorkeuren kennen, zodat uw portefeuille zo goed mogelijk aansluit bij uw beleggersprofiel en bij de Europese regelgeving die sinds augustus 2022 van kracht is. Er bestaat hierover een brochure waarin alles in eenvoudige bewoordingen wordt uitgelegd.

Lees verder

Macro-economische vooruitzichten voor de zomer: afkalvende inflatie en zwakke economische groei

De inflatie heeft nu in de grote economieën een duidelijke daling ingezet. Hoewel niet alle zorgen van de baan zijn, hebben beleggers het inflatieprobleem als ‘opgelost’ geklasseerd. Dat is wellicht te voortvarend op langere termijn, maar voor de komende maanden is die inschatting terecht. De energieprijzen dalen al sinds het begin van 2023, en zullen binnenkort gevolgd worden door de tweede belangrijkste oorzaak van inflatie tijdens het voorbije jaar: voedingsprijzen.

Lees verder

Beleggen: een kwestie van kennis of van geluk?

Ik zou wel willen, maar … ik heb daar geen tijd voor. Of Het interesseert me eigenlijk niet echt, het is te ingewikkeld, en dan begin ik er beter niet aan, toch? Het zijn een paar van de vaak gehoorde argumenten om niet te beleggen. Herkenbaar, niet? Achter al die redenen gaat een stilzwijgende, onuitgesproken veronderstelling schuil: succesvol beleggen is een kwestie van kunde, expertise, kennis. Maar is dat wel zo?

Lees verder