Een erfenis aanvaarden of verwerpen?

Vermogen Beleggen Actueel Gezin Budget – 01 december 2021

De meeste erfenissen worden aanvaard. Toch zijn er situaties waar een erfenis wordt geweigerd. Meestal is dat omdat er gedacht wordt dat er schulden zijn, soms zijn er ook psychologische redenen, of er is de vrees voor de erfbelasting. Of gewoon omdat ze geen zin hebben in rompslomp. Maar is het verwerpen van een erfenis definitief? En bestaat er een tussenoplossing tussen aanvaarden en verwerpen?

Een erfenis aanvaarden of verwerpen?
Bijna 4000 Belgen per maand verwerpen een erfenis.

Niemand is verplicht om een erfenis zomaar te aanvaarden. Gelukkig maar, want in een erfenis kunnen ook schulden aanwezig zijn. Daarom heeft iedereen de keuze om een erfenis te aanvaarden, te verwerpen of te aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving. U kunt enkel bij de notaris terecht om een nalatenschap te verwerpen of te aanvaarden onder boedelbeschrijving.

Mogelijkheid 1: de zuivere aanvaarding

Als u kiest voor zuivere aanvaarding van een nalatenschap, dan erft u alle bezittingen en schulden, samen met eventuele andere erfgenamen. En betaalt u erfbelasting/successierechten. Hiervoor moet u in principe niets ondernemen; de aanvaarding van een nalatenschap kan stilzwijgend gebeuren.

U moet wel voorzichtig zijn met de handelingen die u stelt wanneer u niet zeker bent of u de nalatenschap wil aanvaarden. Zo kan het feit dat u de woning van de erflater leeghaalt of met de auto van de overledene rondrijdt, een rekening leeghaalt of een factuur van de erfenis voorschiet, het vermoeden opwekken dat u de nalatenschap aanvaardt. Dan kunt u achteraf de erfenis niet meer verwerpen.

Mogelijkheid 2: de beneficiaire aanvaarding

Bent u niet op de hoogte van de omvang van de schulden in de nalatenschap, dan kunt u ook een nalatenschap aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving. Dit wordt de beneficiaire aanvaarding genoemd. De erfgenaam aanvaardt de erfenis dan slechts voor zover de tegoeden die hem toekomen volstaan om de schulden te dekken. In het slechtste geval zal dit een nuloperatie zijn en moet hij de schulden die nog open staan niet betalen met eigen middelen.

Maar er zijn ook nadelen verbonden aan deze wijze van aanvaarden. Het brengt kosten en moeite met zich mee. De notaris moet hiervoor onderzoek doen en een boedelbeschrijving opmaken. De erfgenamen bezorgen de notaris hiervoor zoveel mogelijk informatie. Na publicatie in het Staatsblad wordt de schuldeisers gevraagd hun eventuele schuldvordering binnen de 3 maanden kenbaar te maken bij de notaris. Pas daarna beslist u of u de erfenis wil aanvaarden of niet. Wanneer u aanvaardt, betaalt u erfbelasting/successierechten op hetgeen u erft. Dit kan dus wat langer duren dan bij het zuiver aanvaarden van de erfenis. Deze nadelen zorgen ervoor dat deze wijze van aanvaarden niet zo vaak wordt gekozen.

Mogelijkheid 3: de verwerping

Bent u ervan overtuigd dat er in de nalatenschap meer schulden dan inkomsten zijn? Dan verwerpt u best de nalatenschap. Dan erft u niets, maar dan bent u ook niet gehouden tot betaling van de schulden.

Stel dat u zelf schulden hebt en de erfenis toch verwerpt, dan kunnen uw schuldeisers de beslissing via de rechtbank aanvechten en met de goedkeuring van de rechter de erfenis in uw naam aanvaarden. Mensen die in een collectieve schuldenregeling zitten, kunnen evenmin weigeren of aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving zonder de toestemming van de rechtbank die toezicht houdt op de schuldenregeling.

Hoe weigert u een erfenis?

Een erfenis verwerpen is niet moeilijk. U kunt hiervoor bij de notaris terecht. Deze procedure is gratis als de nalatenschap minder dan 5.219,21 euro bedraagt. De akte van verwerping wordt opgenomen in een bijzonder register. De verwerping kan persoonlijk gebeuren of bij volmacht. Wanneer iemand een erfenis verwerpt, komt de volgende erfgenaam in rang in zijn plaats, bijvoorbeeld zijn kinderen. Ook zij mogen de erfenis verwerpen, maar het is goedkoper als iedereen dit tegelijkertijd doet, want elke verklaring moet apart geregistreerd en betaald worden.

Is een erfenis weigeren definitief?

Ja, een verklaring van verwerping is onherroepelijk. Dit betekent dat u achteraf niet meer van gedacht kunt veranderen, maar ook dat de schuldeisers van de overledene nooit bij u kunnen komen aankloppen om de schulden te betalen. Van dan af hebt u dus niets meer te maken met deze nalatenschap.

Er is in de wet één scenario voorzien waarin een erfgenaam zijn weigering kan herroepen. Hiervoor dienen twee voorwaarden vervuld te zijn: enerzijds moet de herroeping gebeuren binnen een termijn van 30 jaar en anderzijds mag geen enkele andere erfgenaam de erfenis aanvaard hebben, zelfs niet via een beneficiaire aanvaarding.

Let op: het is mogelijk dat u als onderhoudsplichtige verplicht wordt om de begrafeniskosten van uw ouders te betalen, ook al hebt u de erfenis geweigerd. Beide hebben niets met elkaar te maken.

Wilt u alvast uw eigen nalatenschap plannen?

Via Delegio Privilege service van AXA Bank kunt u een volledige audit van uw vermogen laten uitvoeren. Uw AXA Bankagent kan u ook meer uitleg geven hierover.

Vond u dit nuttig?

Dan kunnen volgende artikels u ook interesseren:

Advies en vragen over onze producten

Vraag het aan uw AXA Bankagent

Meer artikels over dit onderwerp

Pensioensparen: 1.020 of 1.310 euro?

U kunt ervoor kiezen om jaarlijks maximaal 1.020 of 1.310 euro voor uw pensioen te sparen, met een verschillende fiscale aftrek. Wat moet u doen als u voor het hogere maximumbedrag opteert? En wat is voordeliger: jaarlijks 1.020 of 1.310 euro pensioensparen?

Lees verder

Macro-economie: op naar een harde of zachte landing?

Na het uiterst turbulente 2022 werd 2023 aangekondigd als een terugkeer naar de normaliteit op de markten. Die belofte kwam tot dusver ook grotendeels uit. Aandelen kenden een uitstekende eerste jaarhelft, en ook de zwaar getroffen obligaties konden een stuk van de opgelopen verliezen recupereren.

Lees verder

Duurzaam beleggen: wat zijn uw voorkeuren?

Kiest u voor de zee of de bergen? En de opwarming van de aarde, bent u daarmee een beetje, erg veel of helemaal niet bezig? En in welk opzicht? Op het vlak van duurzaam beleggen wil uw bankagent graag uw voorkeuren kennen, zodat uw portefeuille zo goed mogelijk aansluit bij uw beleggersprofiel en bij de Europese regelgeving die sinds augustus 2022 van kracht is. Er bestaat hierover een brochure waarin alles in eenvoudige bewoordingen wordt uitgelegd.

Lees verder

Macro-economische vooruitzichten voor de zomer: afkalvende inflatie en zwakke economische groei

De inflatie heeft nu in de grote economieën een duidelijke daling ingezet. Hoewel niet alle zorgen van de baan zijn, hebben beleggers het inflatieprobleem als ‘opgelost’ geklasseerd. Dat is wellicht te voortvarend op langere termijn, maar voor de komende maanden is die inschatting terecht. De energieprijzen dalen al sinds het begin van 2023, en zullen binnenkort gevolgd worden door de tweede belangrijkste oorzaak van inflatie tijdens het voorbije jaar: voedingsprijzen.

Lees verder

Beleggen: een kwestie van kennis of van geluk?

Ik zou wel willen, maar … ik heb daar geen tijd voor. Of Het interesseert me eigenlijk niet echt, het is te ingewikkeld, en dan begin ik er beter niet aan, toch? Het zijn een paar van de vaak gehoorde argumenten om niet te beleggen. Herkenbaar, niet? Achter al die redenen gaat een stilzwijgende, onuitgesproken veronderstelling schuil: succesvol beleggen is een kwestie van kunde, expertise, kennis. Maar is dat wel zo?

Lees verder