Een erfenis aanvaarden of verwerpen?

Vermogen Beleggen Actueel Gezin Budget – 01 december 2021

De meeste erfenissen worden aanvaard. Toch zijn er situaties waar een erfenis wordt geweigerd. Meestal is dat omdat er gedacht wordt dat er schulden zijn, soms zijn er ook psychologische redenen, of er is de vrees voor de erfbelasting. Of gewoon omdat ze geen zin hebben in rompslomp. Maar is het verwerpen van een erfenis definitief? En bestaat er een tussenoplossing tussen aanvaarden en verwerpen?

Een erfenis aanvaarden of verwerpen?
Bijna 4000 Belgen per maand verwerpen een erfenis.

Niemand is verplicht om een erfenis zomaar te aanvaarden. Gelukkig maar, want in een erfenis kunnen ook schulden aanwezig zijn. Daarom heeft iedereen de keuze om een erfenis te aanvaarden, te verwerpen of te aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving. U kunt enkel bij de notaris terecht om een nalatenschap te verwerpen of te aanvaarden onder boedelbeschrijving.

Mogelijkheid 1: de zuivere aanvaarding

Als u kiest voor zuivere aanvaarding van een nalatenschap, dan erft u alle bezittingen en schulden, samen met eventuele andere erfgenamen. En betaalt u erfbelasting/successierechten. Hiervoor moet u in principe niets ondernemen; de aanvaarding van een nalatenschap kan stilzwijgend gebeuren.

U moet wel voorzichtig zijn met de handelingen die u stelt wanneer u niet zeker bent of u de nalatenschap wil aanvaarden. Zo kan het feit dat u de woning van de erflater leeghaalt of met de auto van de overledene rondrijdt, een rekening leeghaalt of een factuur van de erfenis voorschiet, het vermoeden opwekken dat u de nalatenschap aanvaardt. Dan kunt u achteraf de erfenis niet meer verwerpen.

Mogelijkheid 2: de beneficiaire aanvaarding

Bent u niet op de hoogte van de omvang van de schulden in de nalatenschap, dan kunt u ook een nalatenschap aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving. Dit wordt de beneficiaire aanvaarding genoemd. De erfgenaam aanvaardt de erfenis dan slechts voor zover de tegoeden die hem toekomen volstaan om de schulden te dekken. In het slechtste geval zal dit een nuloperatie zijn en moet hij de schulden die nog open staan niet betalen met eigen middelen.

Maar er zijn ook nadelen verbonden aan deze wijze van aanvaarden. Het brengt kosten en moeite met zich mee. De notaris moet hiervoor onderzoek doen en een boedelbeschrijving opmaken. De erfgenamen bezorgen de notaris hiervoor zoveel mogelijk informatie. Na publicatie in het Staatsblad wordt de schuldeisers gevraagd hun eventuele schuldvordering binnen de 3 maanden kenbaar te maken bij de notaris. Pas daarna beslist u of u de erfenis wil aanvaarden of niet. Wanneer u aanvaardt, betaalt u erfbelasting/successierechten op hetgeen u erft. Dit kan dus wat langer duren dan bij het zuiver aanvaarden van de erfenis. Deze nadelen zorgen ervoor dat deze wijze van aanvaarden niet zo vaak wordt gekozen.

Mogelijkheid 3: de verwerping

Bent u ervan overtuigd dat er in de nalatenschap meer schulden dan inkomsten zijn? Dan verwerpt u best de nalatenschap. Dan erft u niets, maar dan bent u ook niet gehouden tot betaling van de schulden.

Stel dat u zelf schulden hebt en de erfenis toch verwerpt, dan kunnen uw schuldeisers de beslissing via de rechtbank aanvechten en met de goedkeuring van de rechter de erfenis in uw naam aanvaarden. Mensen die in een collectieve schuldenregeling zitten, kunnen evenmin weigeren of aanvaarden onder voorrecht van boedelbeschrijving zonder de toestemming van de rechtbank die toezicht houdt op de schuldenregeling.

Hoe weigert u een erfenis?

Een erfenis verwerpen is niet moeilijk. U kunt hiervoor bij de notaris terecht. Deze procedure is gratis als de nalatenschap minder dan 5.219,21 euro bedraagt. De akte van verwerping wordt opgenomen in een bijzonder register. De verwerping kan persoonlijk gebeuren of bij volmacht. Wanneer iemand een erfenis verwerpt, komt de volgende erfgenaam in rang in zijn plaats, bijvoorbeeld zijn kinderen. Ook zij mogen de erfenis verwerpen, maar het is goedkoper als iedereen dit tegelijkertijd doet, want elke verklaring moet apart geregistreerd en betaald worden.

Is een erfenis weigeren definitief?

Ja, een verklaring van verwerping is onherroepelijk. Dit betekent dat u achteraf niet meer van gedacht kunt veranderen, maar ook dat de schuldeisers van de overledene nooit bij u kunnen komen aankloppen om de schulden te betalen. Van dan af hebt u dus niets meer te maken met deze nalatenschap.

Er is in de wet één scenario voorzien waarin een erfgenaam zijn weigering kan herroepen. Hiervoor dienen twee voorwaarden vervuld te zijn: enerzijds moet de herroeping gebeuren binnen een termijn van 30 jaar en anderzijds mag geen enkele andere erfgenaam de erfenis aanvaard hebben, zelfs niet via een beneficiaire aanvaarding.

Let op: het is mogelijk dat u als onderhoudsplichtige verplicht wordt om de begrafeniskosten van uw ouders te betalen, ook al hebt u de erfenis geweigerd. Beide hebben niets met elkaar te maken.

Wilt u alvast uw eigen nalatenschap plannen?

Via Delegio Privilege service van AXA Bank kunt u een volledige audit van uw vermogen laten uitvoeren. Uw AXA Bankagent kan u ook meer uitleg geven hierover.

Vond u dit nuttig?

Dan kunnen volgende artikels u ook interesseren:

Advies en vragen over onze producten

Vraag het aan uw AXA Bankagent

Meer artikels over dit onderwerp

Is 5.000 euro genoeg spaargeld?

Heel wat mensen hebben niet genoeg geld op hun spaarrekening staan om onverwachte uitgaven te kunnen betalen. Hoeveel spaargeld hebt u dan nodig om een voldoende grote financiële buffer te hebben? Vaak wordt aangenomen dat 3 keer uw maandloon volstaat, maar volgens anderen is het veiliger om 6 keer uw maandelijkse inkomsten te voorzien. Hoeveel geld moet u opzij hebben staan als spaarbuffer?

Lees verder

Na de staatsbon: is er een toekomst voor beleggingen met vaste rente?

Na meer dan 10 jaar van extreem lage rentes bieden beleggingen met een vaste rente eindelijk weer een aantrekkelijk rendement met als duidelijkste voorbeeld de Belgische staatsbon waarop begin september 2023 kon worden ingetekend. Voor heel wat beleggers was dat een buitenkans. Hoe kunt u nu als belegger nog van de gestegen rentes profiteren? In dit artikel gaan we hier dieper op in.

Lees verder

Een moeilijke maand september voor de macro-economie

September is wel vaker een moeilijke maand voor de markten. Dit jaar is daar geen uitzondering op. Problemen die als ‘opgelost’ beschouwd werden, komen weer koppig hun plaats opeisen, en dat zaait verwarring bij beleggers. Op de agenda van deze drukke maand: inflatie, olieprijzen en het effect op de aandelenmarkten.

Lees verder

Het beleggingsgesprek: een essentiële stap in het beheren van uw geld

De wereld van financiële beleggingen is fascinerend, rijk aan mogelijkheden maar ook bezaaid met valkuilen. Voor een beginner kan « starten met beleggen » even verwarrend als verleidelijk lijken. Gelukkig staat u er niet alleen voor! Uw bankagent is er om uw beleggingsprofiel te belichten door kennis te nemen van uw persoonlijke en financiële situatie, uw doelstellingen (over duurzaamheid) en uw beleggingskennis en -ervaring. Laten we samen eens kijken waarom een gesprek met uw beleggingsadviseur zo zinvol is!

Lees verder

De beleggingsdriehoek: een kompas voor beleggers

Bij beleggen zijn er drie belangrijke criteria om rekening mee te houden: rendement, liquiditeit en risico. Deze drie criteria kunnen we beschouwen als de drie zijden van een driehoek, bekend als de beleggingsdriehoek. Inzicht in deze driehoek is cruciaal om weloverwogen financiële beslissingen te nemen. Beginnen doen we met het toelichten van enkele definities.

Lees verder