Inflatie: wat is het en welke invloed heeft het?

Vermogen Beleggen Budget Corona Actueel Sparen – 07 mei 2021

U hebt het ongetwijfeld al eens in de media gelezen of gehoord: inflatie steekt de kop op. Maar wat is inflatie precies? En waar heeft het impact op ? We zoeken het voor u uit.

inflatie en invloed
Inflatie is een globale en constante prijsstijging van goederen en diensten. Het zorgt voor een daling van de koopkracht, maar het zet ook aan tot sneller kopen van producten.

Wat is inflatie?

Inflatie is een globale en constante prijsstijging van goederen en diensten. Er is dus geen sprake van inflatie als er slechts enkele producten in waarde toenemen of dat voor korte tijd even doen.

Inflatie kan je meten

Inflatie wordt gemeten door de prijs te vergelijken van een “korf” goederen en diensten die representatief zijn voor de uitgaven van de gezinnen. Het gaat over doordeweekse producten (bijvoorbeeld voeding, kranten en brandstof), duurzame goederen (bijvoorbeeld kleren, pc’s en wasmachines) en ook nog diensten (bijvoorbeeld kappers, verzekeringen, …). Sommige producten in deze korf krijgen een hoger gewicht. Dat is het geval voor elektriciteit omdat we dat ook dagelijks gebruiken. Andere producten zoals suiker krijgen een lager gewicht.

Het verloop van die prijzen wordt uitgedrukt via de “consumentenprijsindex”. Maandelijks vergelijkt men de prijzen van die korf goederen en diensten met de prijzen van die korf het jaar voordien in dezelfde maand. Die vergelijking maakt duidelijk of prijzen stijgen of dalen, en met hoeveel procent.

Spreekt men over een inflatie van 1,5%, dan wil dat zeggen dat de prijzen gemiddeld met 1,5% zijn toegenomen in vergelijking met dezelfde maand een jaar geleden.

Er bestaat ook nog zoiets als de “geharmoniseerde inflatie”. Deze inflatiemeting is gebaseerd op de geharmoniseerde consumentenprijsindex (HICP),. een index die Eurostat ontwikkelde. Het laat toe de inflatie in Europese landen te vergelijken.

De gemiddelde inflatie op jaarbasis kan nogal schommelen. In 2017 was die bijvoorbeeld 2,13% terwijl de inflatie in 2020 0,74% bedroeg.

Dat lijkt mee te vallen. Maar bedenk dan even wat een gemiddelde inflatie van 1,5% over een periode van 10 jaar betekent voor het prijskaartje van een volle winkelkar bijvoorbeeld.

Wordt alles dan wel echt duurder ?

U kent het gevoel. U staat aan de kassa en schrikt van het prijskaartje. “Alles is zo duur geworden”. Het kan dat bepaalde prijzen zijn gestegen. Maar dat betekent daarom niet dat de inflatie de pan uit rijst. Is dat het geval, spreekt men van “gevoelsinflatie”.

Wetenschappers zeggen daarover dat prijsstijgingen meer in het oog springen dan stabiele of zelfs dalende prijzen. En een prijsstijging vergeten we ook niet zo snel, zo blijkt. Maar stabiele of dalende prijzen worden uiteraard ook meegeteld in het berekenen van de inflatie.

Een ander voorbeeld. Regelmatige en met cash betaalde aankopen vallen sneller op. Denk maar aan de prijs van brood. Als de prijzen van dit type goederen stijgen, denken we snel dat alles duurder is geworden. Onregelmatige aankopen of aankopen met een domiciliëring zoals de kost van de auto, vakantie, gsm-abonnement of elektriciteit vallen dan weer veel minder op. Het gevoel dat “alles” duurder werd en dat er aanzienlijke inflatie is, kan dus vertekend zijn.

Dalende koopkracht

Als de prijzen globaal stijgen dan kunt u met dezelfde geldhoeveelheid minder goederen en diensten kopen. Uw koopkracht daalt. We noemen dat ook “muntontwaarding”. In extreme gevallen spreekt men van hyperinflatie, zoals na de Eerste Wereldoorlog in de Weimar Republiek in Duitsland. Eind 1922 betaalde u in Berlijn voor een brood 160 rijksmark. In 1923 kostte een brood al 200.000.000.000 rijksmark.

Loonindexering als vangnet

België kent een aantal sociale vangnetten. Eén daarvan is de loonindexering. Stijgt de inflatie dan volgt een automatische verhoging van de lonen, pensioenuitkeringen en uitkeringen. Dit compenseert het verlies aan koopkracht.

Het zijn de paritaire comités die voor bedienden bepalen hoe en wanneer de lonen worden aangepast. Ambtenaren en personen die een sociale uitkering krijgen, kunnen rekenen op een wettelijk bepaalde aanpassing. Die lonen worden dan aangepast als gezondheidsindex een bepaald niveau heeft overschreden. Dit wordt de spilindex genoemd.

Sparen is verliezen

Sinds de financiële crisis van 2008 doen de centrale banken er alles aan om de economie te stimuleren. Onder meer door de kortetermijnrentevoeten erg laag te houden. Dit is de rentevoet die onder andere de rente op spaarboekjes oriënteert. En die rente is historisch laag. Spaarboekjes met een rendement van pakweg 0,10% compenseren dus helemaal niet de gemiddelde inflatie. Uw geld parkeren op een spaarboekje biedt dan ook één zekerheid: uw geld wordt minder waard.

Een beetje inflatie is best OK

De economische theorie zegt dat als producten en diensten stap voor stap wat duurder worden, dit de consument aanspoort bestedingen niet uit te stellen en dus eerder vandaag dan morgen koopt. En dat doet de ondernemingen en de economie in bredere zin “draaien”.

De centrale banken hebben dit “stap voor stap duurder worden” uitgedrukt in “om en bij de 2% inflatie”. Dit lijkt hen een ideaal inflatietempo. En ze doen er alles aan om dit te bereiken. Daarom vuren ze de economie aan met het verlagen van de rente of het aankopen van obligaties. Of vertragen ze de economie door de rente te verhogen. In de praktijk is het uiteraard allemaal nog iets complexer dan dit en dus niet vanzelfsprekend te realiseren.

Wenst u de inflatie van dichtbij op te volgen? Dat kan via:

Lees ook

Advies en vragen over onze producten

Vraag het aan uw AXA Bankagent

Meer artikels over dit onderwerp

Pensioensparen: 1.020 of 1.310 euro?

U kunt ervoor kiezen om jaarlijks maximaal 1.020 of 1.310 euro voor uw pensioen te sparen, met een verschillende fiscale aftrek. Wat moet u doen als u voor het hogere maximumbedrag opteert? En wat is voordeliger: jaarlijks 1.020 of 1.310 euro pensioensparen?

Lees verder

Macro-economie: op naar een harde of zachte landing?

Na het uiterst turbulente 2022 werd 2023 aangekondigd als een terugkeer naar de normaliteit op de markten. Die belofte kwam tot dusver ook grotendeels uit. Aandelen kenden een uitstekende eerste jaarhelft, en ook de zwaar getroffen obligaties konden een stuk van de opgelopen verliezen recupereren.

Lees verder

Duurzaam beleggen: wat zijn uw voorkeuren?

Kiest u voor de zee of de bergen? En de opwarming van de aarde, bent u daarmee een beetje, erg veel of helemaal niet bezig? En in welk opzicht? Op het vlak van duurzaam beleggen wil uw bankagent graag uw voorkeuren kennen, zodat uw portefeuille zo goed mogelijk aansluit bij uw beleggersprofiel en bij de Europese regelgeving die sinds augustus 2022 van kracht is. Er bestaat hierover een brochure waarin alles in eenvoudige bewoordingen wordt uitgelegd.

Lees verder

Macro-economische vooruitzichten voor de zomer: afkalvende inflatie en zwakke economische groei

De inflatie heeft nu in de grote economieën een duidelijke daling ingezet. Hoewel niet alle zorgen van de baan zijn, hebben beleggers het inflatieprobleem als ‘opgelost’ geklasseerd. Dat is wellicht te voortvarend op langere termijn, maar voor de komende maanden is die inschatting terecht. De energieprijzen dalen al sinds het begin van 2023, en zullen binnenkort gevolgd worden door de tweede belangrijkste oorzaak van inflatie tijdens het voorbije jaar: voedingsprijzen.

Lees verder

Beleggen: een kwestie van kennis of van geluk?

Ik zou wel willen, maar … ik heb daar geen tijd voor. Of Het interesseert me eigenlijk niet echt, het is te ingewikkeld, en dan begin ik er beter niet aan, toch? Het zijn een paar van de vaak gehoorde argumenten om niet te beleggen. Herkenbaar, niet? Achter al die redenen gaat een stilzwijgende, onuitgesproken veronderstelling schuil: succesvol beleggen is een kwestie van kunde, expertise, kennis. Maar is dat wel zo?

Lees verder