De centrale banken spelen een cruciale rol in de ontwikkeling van de economie. Wat is hun rol? In Europa is dat de Europese Centrale Bank, ook wel de ECB genoemd. Hoe kan zij de Europese economie beïnvloeden?
De Europese Unie telt 7 belangrijke instellingen. De Europese Centrale Bank – kortweg de ECB - is daar één van. Ze werd opgericht in 1998 en bevindt zich in Frankfurt Am Mein in Duitsland. Christine Lagarde staat sinds 2019 aan het roer. Bekende voorhangers waren Wim Duisenberg, Jean-Claude Trichet en Mario Draghi.
De ECB heeft één specifiek mandaat : “prijsstabiliteit” in de eurozone. De prijzen van goederen en diensten mogen dus niet te veel stijgen (inflatie), te sterk dalen (deflatie), of te bruusk schommelen. Concreet dient de ECB te streven naar een jaarinflatie van onder, maar toch dicht bij de 2% op de middellange termijn.
Het 2% inflatiegetal is niet zomaar gekozen. Bij een inflatie van net onder 2%, blijkt historisch dat de consument in alle vertrouwen blijft consumeren, en dat de economie soepel werkt, niet “afkoelt” of “verhit”. Streven naar 2% inflatie is een target om het gevreesde deflatiescenario te vermijden.
De ECB stuurt de inflatie aan door de kortetermijnrente én de langetermijnrente te beïnvloeden.
De kortetermijnrente (de rente tot één jaar) wordt bepaald door vraag en aanbod op de financiële markten. De centrale bank kan de richting van de kortetermijnrente (mee) bepalen. Gezien de ECB (en bij uitbreiding alle centrale banken) het rentetarief vastlegt waaraan banken bij de ECB op korte termijn kunnen lenen, is de kortetermijnrente daarmee een krachtig beleidsinstrument om de inflatie net onder de 2% te brengen. Hoe doet ze dat?
De kortetermijnrente is zo voor de ECB een krachtig instrument om de inflatie richting de door haar mandaat opgelegde 2% te duwen.
De langetermijnrente is de rente langer dan 1 jaar, doorgaans met een looptijd van 10 jaar. Die rente wordt bepaald door vraag en aanbod op de obligatiemarkten, oftewel de overheidsobligaties. In de eurozone is de referentieobligatie op 10 jaar die van Duitsland. Ze wordt ook wel de “Bund” genoemd.
De ECB kan die langetermijnrente niet vastleggen. Maar de centrale bank heeft er wel impact op. Nu we weten wat kortetermijn- en langetermijnrente is, rest de vraag:
“Hoe krijgt de ECB impact op de langetermijnrente? Of nog: wat nu indien de kortetermijnrente al zeer laag is en de inflatie ook, hoe stimuleert de ECB dan nog de economie? Loopt ze dan niet vast?”
Om dat te beantwoorden, leggen we het ultieme wapen van de centrale banken beknopt uit.
De ECB speelde in haar recente geschiedenis enkele keren een doorslaggevende rol om het financiële systeem te redden. Ook recent, tijdens de Covid-crisis. Opnieuw zegt de ECB dat ze letterlijk alles wil doen om het systeem te redden.
“Buitengewone tijden vragen om buitengewone maatregelen. Ons commitment aan de euro kent geen grenzen. Wij zijn vastbesloten om binnen ons mandaat onze tools ten volle te benutten.” Christine Lagarde
Concreet startte de ECB het Pandemic Emergency Purchase Programme (PEPP) op. Binnen dat programma heeft ze een budget van 1350 miljard euro om bedrijfsobligaties op te kopen.
Met die enorme geldcreatie hoopt ze die inflatie over enkele jaren terug richting de 2% te duwen. Via de aankoop van obligaties en het verstrekken van goedkope leningen aan banken, duwt de ECB de rente lager. Ze doet er dus alles aan om de kredietverlening van de banken aan gezinnen en bedrijven te stimuleren. Goedkoop lenen doet investeren, en investeren zorgt voor job en jobs doet consumeren, etc.
Sinds de financiële crisis van 2008 is de ECB volop aan zet op de inflatie tegen de 2% te duwen. In dat verband citeerde Lagarde onlangs enkele cijfers. Bij de start van de euro in 1999 en de start van de grote financiële crisis in 2008 lag de inflatie gemiddeld op 2,3 procent.
Vanaf 2008 tot nu, kocht de ECB om en bij 3.400 miljard euro aan staats- en bedrijfsschuld. De inflatie is nu gemiddeld 1,2% en dus ver van de doelstelling van net onder de 2%.
Volgens de ECB is de inflatie zo laag omdat we in een geglobaliseerde wereld leven die de prijzen drukt, omdat we in een technologische wereld leven die de prijzen drukt, etc.
Er gaan dus stemmen op bij de ECB om in navolging van de FED de target van 2% te versoepelen.
Deze content is niet beschikbaar omwille van uw huidige cookie instellingen. U kan deze hier aanpassen.
U kunt ervoor kiezen om jaarlijks maximaal 1.020 of 1.310 euro voor uw pensioen te sparen, met een verschillende fiscale aftrek. Wat moet u doen als u voor het hogere maximumbedrag opteert? En wat is voordeliger: jaarlijks 1.020 of 1.310 euro pensioensparen?
Na het uiterst turbulente 2022 werd 2023 aangekondigd als een terugkeer naar de normaliteit op de markten. Die belofte kwam tot dusver ook grotendeels uit. Aandelen kenden een uitstekende eerste jaarhelft, en ook de zwaar getroffen obligaties konden een stuk van de opgelopen verliezen recupereren.
Kiest u voor de zee of de bergen? En de opwarming van de aarde, bent u daarmee een beetje, erg veel of helemaal niet bezig? En in welk opzicht? Op het vlak van duurzaam beleggen wil uw bankagent graag uw voorkeuren kennen, zodat uw portefeuille zo goed mogelijk aansluit bij uw beleggersprofiel en bij de Europese regelgeving die sinds augustus 2022 van kracht is. Er bestaat hierover een brochure waarin alles in eenvoudige bewoordingen wordt uitgelegd.
De inflatie heeft nu in de grote economieën een duidelijke daling ingezet. Hoewel niet alle zorgen van de baan zijn, hebben beleggers het inflatieprobleem als ‘opgelost’ geklasseerd. Dat is wellicht te voortvarend op langere termijn, maar voor de komende maanden is die inschatting terecht. De energieprijzen dalen al sinds het begin van 2023, en zullen binnenkort gevolgd worden door de tweede belangrijkste oorzaak van inflatie tijdens het voorbije jaar: voedingsprijzen.
Ik zou wel willen, maar … ik heb daar geen tijd voor. Of Het interesseert me eigenlijk niet echt, het is te ingewikkeld, en dan begin ik er beter niet aan, toch? Het zijn een paar van de vaak gehoorde argumenten om niet te beleggen. Herkenbaar, niet? Achter al die redenen gaat een stilzwijgende, onuitgesproken veronderstelling schuil: succesvol beleggen is een kwestie van kunde, expertise, kennis. Maar is dat wel zo?