De Russische invasie in Oekraïne doet de hele wereld met afschuw reageren. Miljoenen mensen zijn op de vlucht, Europa balanceert op de rand van een grootschalig conflict. Die onzekerheid weegt ook op de financiële markten. En hoewel niets kostbaarder is dan een mensenleven, zien we het als onze taak om u als lezer correct te informeren over de economische impact van deze crisis.
Het conflict is nu drie weken oud. In plaats van de ‘blitzkrieg’ die de Russen voor ogen hadden, verzandt de inval en balanceren we nog steeds tussen hoop op een staakt-het-vuren en een begin van vredesonderhandelingen, en vrees voor een trage, wrede uitputtingsslag die nog veel leed met zich mee kan brengen.
Het Westen kondigde eendrachtig en snel een golf van zware economische sancties af om Moskou onder druk te zetten. De onmiddellijke impact bleef niet uit. De Russische roebel crashte op ongeziene wijze; de beurs van Moskou blijft uit voorzorg dicht (de beurs is piepklein naar internationale normen, en vertegenwoordigt ca.0,3% van de wereldwijde aandelenmarkt). Zelfs de zwaarste economische sanctie, de uitsluiting van Russische banken uit het wereldwijde SWIFT-betalingssysteem, werd tegen de verwachtingen in goedgekeurd. Rusland is daarmee economisch nagenoeg volledig geïsoleerd van het Westen. Alleen de gas- en oliekraan blijft openstaan, ook al kondigden de VS en het Verenigd Koninkrijk aan dat ze snel de import van Russische olie zullen bannen. Zo’n verregaande stap is voor Europa nog niet aan de orde, maar de trend is duidelijk. De oliemarkt zal de komende jaren krapper worden, en we zullen moeten leren leven met dure olie, en regelmatige prijspieken.
Naast energie is Rusland ook grootleverancier van heel wat andere grondstoffen: titanium (een onmisbaar metaal voor bv. de vliegtuigindustrie), palladium, neon (gebruikt bij de productie van halfgeleiders), en andere cruciale grondstoffen. Rusland is, samen met Oekraïne, de grootste graanexporteur ter wereld (veel landen in het Midden-Oosten overleven op Oekraïense en Russische graanimport) en een dominante speler in landbouwgrondstoffen zoals kaliumnitraat, een onmisbaar ingrediënt van kunstmest.
Al deze elementen dragen sterk bij aan dezelfde trend. De inflatie, die ook zonder de Oekraïne-crisis al hoog was (de index van de consumptieprijzen noteert nu 8,04% hoger dan een jaar geleden), dreigt nog hoger op te lopen, en langer aan te houden. Voor de oorlog bestond de hoop dat we dichtbij een ‘inflatiepiek’ stonden en dat stilaan sommige prijzen zouden beginnen te dalen (energie, bijvoorbeeld). Die hoop is nu verdwenen. Dat is een eerste belangrijk economisch neveneffect van de Oekraïne-crisis.
Met de huidige hoge inflatie moet de Europese Centrale Bank (ECB) harde keuzes maken. Ze had tot nu toe de hoge inflatie in de eurozone gedoogd, om het prille economische herstel na de Covid-pandemie niet af te remmen. Zeker de zuiderse landen, met een hoge schuldgraad, hebben die zuurstof van de ECB nodig. Maar de Europese economie dreigt de komende maanden door de oorlog te vertragen. Door de dure energie hebben consumenten minder te besteden. Bedrijven kampen met hogere kosten die ze maar beperkt kunnen doorrekenen. De oorlogsonzekerheid zet velen aan tot afwachten. Tegelijk blijft de inflatie nog een tijdlang zo hoog dat de ECB niet afzijdig kan blijven. In haar bijeenkomst op 10 maart gaf de ECB aan dat ze zich klaarmaakt om later op het jaar de rente te verhogen. Eén of twee renteverhogingen in 2022 is een realistisch vooruitzicht. In verhouding tot het hoge inflatiepeil zijn dat eerder symbolische stappen, maar een meer doortastende inflatiebestrijding kan de ECB zich niet veroorloven.
In de Verenigde Staten staat de Amerikaanse centrale bank (de Fed) voor een gelijkaardige situatie, met één essentieel verschil: de Amerikaanse economie is veel minder getroffen door de oorlog in Oekraïne. Zo beschikt de VS over een enorme binnenlandse energieproductie, waardoor met name de gasprijzen er veel lager zijn. Bovendien zijn de economische groei en de arbeidsmarkt er uitzonderlijk sterk. De vraag van de consumenten is bijzonder hoog. En de ondernemingen kunnen die vraag niet volgen. Dit leidt tot erg hoge inflatiecijfers, die bovendien hardnekkiger en breder verankerd zijn dan in Europa. Voor de Fed bestaat er dan ook geen enkele twijfel dat de rente omhoog moet, en dat gebeurde ook met een eerste verhoging op 16 maart.
Voortaan zal -zo verwachten we- de Fed bij elke bijeenkomst dit jaar (er staan er nog zes op de agenda) de rente verhogen, om daar in 2023 mee verder te gaan, richting 2,75%. Dat is een behoorlijk stevig tempo van renteverhogingen. De Fed erkent dus dat het inflatieprobleem drastisch ingrijpen vereist. Tegelijk signaleert ze dat de erg sterke Amerikaanse economie een hogere rente kan dragen. Waarom is dat belangrijk? De Fed signaleert hiermee dat ze vertrouwen heeft dat een zachte landing van de economie mogelijk is. Dat is positief voor de financiële markten. Ook zij willen de inflatie inperken en tegelijkertijd een economische ineenstorting voorkomen.
China, tenslotte, kampt met haar eigen uitdagingen. Een mix van opflakkerende coronabesmettingen, de vrees voor de nadelige effecten van de oorlog tegen Oekraïne (het Westen dreigde even met maatregelen als China Rusland zou helpen de sancties te ontwijken) en de naweeën van de zware hand waarmee de Chinese overheid regelmatig in het bedrijfsleven ingrijpt, leidden tot een scherpe verkoopgolf van Chinese aandelen. Liu He, vicepremier en de hoogste economische functionaris in China, verzekerde de markt dat China bereid is de nodige ‘marktvriendelijke’ en ondersteunende maatregelen te nemen. Dat nieuws werd beloond met de grootste ‘opluchtingsrally’ in Chinese aandelen sinds de grote financiële crisis van 2008.
De volatiliteit op de financiële markten zal nog een tijdje aanhouden. Zeker nog zolang de oorlog in Oekraïne duurt, zullen de verschillende spelers op de financiële markten wellicht onrustig reageren. Vooral de onvoorspelbaarheid van de Russische president Poetin maakt de markten nerveus. Maar het bestrijden van de inflatie – prioriteit nummer één – is gestart. Dat kan voor stabiliteit zorgen. En dat is wat de markten verwachten.
Artikel geschreven op basis van info op 17/03/2022.
Deze content is niet beschikbaar omwille van uw huidige cookie instellingen. U kan deze hier aanpassen.
U kunt ervoor kiezen om jaarlijks maximaal 1.020 of 1.310 euro voor uw pensioen te sparen, met een verschillende fiscale aftrek. Wat moet u doen als u voor het hogere maximumbedrag opteert? En wat is voordeliger: jaarlijks 1.020 of 1.310 euro pensioensparen?
Na het uiterst turbulente 2022 werd 2023 aangekondigd als een terugkeer naar de normaliteit op de markten. Die belofte kwam tot dusver ook grotendeels uit. Aandelen kenden een uitstekende eerste jaarhelft, en ook de zwaar getroffen obligaties konden een stuk van de opgelopen verliezen recupereren.
Kiest u voor de zee of de bergen? En de opwarming van de aarde, bent u daarmee een beetje, erg veel of helemaal niet bezig? En in welk opzicht? Op het vlak van duurzaam beleggen wil uw bankagent graag uw voorkeuren kennen, zodat uw portefeuille zo goed mogelijk aansluit bij uw beleggersprofiel en bij de Europese regelgeving die sinds augustus 2022 van kracht is. Er bestaat hierover een brochure waarin alles in eenvoudige bewoordingen wordt uitgelegd.
De inflatie heeft nu in de grote economieën een duidelijke daling ingezet. Hoewel niet alle zorgen van de baan zijn, hebben beleggers het inflatieprobleem als ‘opgelost’ geklasseerd. Dat is wellicht te voortvarend op langere termijn, maar voor de komende maanden is die inschatting terecht. De energieprijzen dalen al sinds het begin van 2023, en zullen binnenkort gevolgd worden door de tweede belangrijkste oorzaak van inflatie tijdens het voorbije jaar: voedingsprijzen.
Ik zou wel willen, maar … ik heb daar geen tijd voor. Of Het interesseert me eigenlijk niet echt, het is te ingewikkeld, en dan begin ik er beter niet aan, toch? Het zijn een paar van de vaak gehoorde argumenten om niet te beleggen. Herkenbaar, niet? Achter al die redenen gaat een stilzwijgende, onuitgesproken veronderstelling schuil: succesvol beleggen is een kwestie van kunde, expertise, kennis. Maar is dat wel zo?