Ik zou wel willen, maar … ik heb daar geen tijd voor. Of Het interesseert me eigenlijk niet echt, het is te ingewikkeld, en dan begin ik er beter niet aan, toch? Het zijn een paar van de vaak gehoorde argumenten om niet te beleggen. Herkenbaar, niet? Achter al die redenen gaat een stilzwijgende, onuitgesproken veronderstelling schuil: succesvol beleggen is een kwestie van kunde, expertise, kennis. Maar is dat wel zo?
Het leven bestaat uit vele grijze zones, en het onderscheid tussen ‘kunde’ en ‘geluk’ is er één van. Soms is het duidelijk. De loterij winnen, dat is 100% een kwestie van geluk hebben – daar komt geen enkele expertise bij kijken (veel volksgeloof en rationalisering ten spijt – zoals het kadertje bewijst).
Aan het andere eind van het spectrum heerst ook duidelijkheid. Neurochirurgie, of bearnaisesaus bereiden, dat is helemaal een kwestie van kunde – daar komt weinig geluk bij kijken. Maar het overgrote deel van de menselijke activiteiten valt ergens tussen beide uitersten in het spectrum.
De econoom Michael Mauboussin1, die een lezenswaardig boek schreef over deze kwestie, haalt de anekdote aan van de beruchte Spaanse El Gordo-loterij, die net voor Kerstmis wordt geloot. Midden jaren ’70 ondernam een deelnemer een ware jacht op een lot dat eindigde op -48. Hij won de lotto en werd miljonair. Gevraagd waarom hij zo aasde op dat lot, antwoordde hij: “Ik heb zeven opeenvolgende nachten van nummer 7 gedroomd, en 7 x 7 is … 48.” Quod erat demonstrandum!
Sport bijvoorbeeld. Elke eersterangs sportprestatie is gebouwd op jaren van training en verfijning, maar toch is de ultieme overwinning niet afdwingbaar met alleen maar kunde en expertise. Er is ook een element van onvoorspelbaarheid aanwezig, dat onder meer gerelateerd is aan geluk (of het ongeluk van de tegenstrever). Welke sporten zich precies bevinden aan de ‘gelukzijde’ en aan de ‘kundekant’ van het spectrum is een oefening die we graag overlaten aan de lezer, bijvoorbeeld in gelijkgestemd gezelschap op een zonovergoten terras.
Ook andere, meer prozaïsche activiteiten dan topsport zijn niet zuiver geluk of kunde – ze zijn een mix van beide. Beleggen is daar een goed voorbeeld van. ‘Kunde’ verwijst in deze context naar grondige analyse, het gedisciplineerd vasthouden aan een doordachte beleggingsstrategie etc. ‘Geluk’ (of ongeluk) verwijst naar de rol die onvoorspelbare en oncontroleerbare gebeurtenissen spelen in beleggingsresultaten. De meest gesofisticeerde kunde stond quasi machteloos bij de gebeurtenissen van de voorbije jaren.
Maar ook zonder uitzonderlijke omstandigheden speelt geluk (niet tot kennis of expertise terug te brengen elementen die het succes mee bepalen) een rol. Laten we een gedachtenexperiment doen. U krijgt de opdracht om een aandelenportefeuille samen te stellen die zo slecht mogelijk zou presteren, veel slechter alleszins dan de brede beurs. Makkelijk toch, denkt u? Wel, dat zou wel eens lelijk kunnen tegenvallen.
Beurzen - en financiële markten in het algemeen - hebben de neiging om gedrag te vertonen dat sterk tegen de intuïtie en ‘het gezonde verstand’ ingaat. ‘Slechte’ bedrijven selecteren is lang niet genoeg om een slecht presterende aandelenportefeuille samen te stellen. ‘Slechte’, onrendabele, traag groeiende bedrijven zijn vaak erg goedkoop, en kunnen om die reden opgepikt worden door ‘koopjesjagers’. Al gauw zal blijken dat opzettelijk een slecht presterende portefeuille samenstellen even moeilijk is als een goed presterende aandelenportefeuille. Dat wijst erop dat er een belangrijk element van onvoorspelbaarheid in het spel is, een vorm van ‘geluk’ dus.
En als beleggen een element van onvoorspelbaarheid of geluk bevat, kan ik me er dan niet beter ver vandaan houden? Zoals eerder aangehaald, beleggen is één van de ontelbare domeinen van het leven die een mix van kunde en geluk vormt.
Zeker voor professionele beleggers is expertise van uiterst belang. Het helpt onder meer om onverwachte opportuniteiten die zich aandienen te herkennen en te benutten, en onverwachte ongunstige evoluties (zoals de uitbraak van een pandemie) te beheren, in plaats van er van weg te vluchten (de snelle positieve ommekeer van de markten bij de pandemie van 2020 illustreert dat dat een zeer dure reactie zou zijn geweest). Dat is de belangrijkste les: bij activiteiten waarin geluk en onberekenbaarheid een belangrijk ingrediënt is, neemt een gestructureerd proces sterk aan belang toe: een strikt proces van risicocontrole, een gedisciplineerde beleggingsstrategie, een proces waarin beleggingsbeslissingen in groep genomen worden om een ‘goeroe’-effect te vermijden …
Wat professionele beleggers doen om met die onberekenbaarheid en de geluksfactor om te gaan, daar kunnen ook particuliere beleggers baat bij hebben. Wat je niet kan controleren, wat onberekenbaar en onvoorspelbaar is, zou je uit balans kunnen brengen als het zich voordoet. Zorg er daarom voor dat beleggen een procesmatig karakter heeft:
Ja, beleggen bevat een element van geluk, zoals heel veel activiteiten. Dat is goed nieuws en slecht nieuws. Het goede nieuws is dat het niet uitsluitend weggelegd is voor wie er tijd, studie en energie wil in investeren. Dat mag, maar het is geen noodzakelijke voorwaarde om tot mooie resultaten te komen.
Belangrijker is dat de geluksfactor, of beter gezegd, het element van onvoorspelbaarheid, goed beheerd wordt, door een aantal regels te respecteren en een bepaalde attitude te cultiveren. Zoals de Franse microbioloog Louis Pasteur zei (wetenschappelijke ontdekking, nog zo’n domein waarin expertise en geluk hand in hand gaan), “le hasard ne favorise que les esprits préparés”: het toeval bevoordeelt hen die erop voorbereid zijn.
Meer informatie?
Neem gerust contact op met een AXA Bankagent in uw buurt.
1Michael Mauboussin – The Success Equation, 2012.
Deze content is niet beschikbaar omwille van uw huidige cookie instellingen. U kan deze hier aanpassen.
U kunt ervoor kiezen om jaarlijks maximaal 1.020 of 1.310 euro voor uw pensioen te sparen, met een verschillende fiscale aftrek. Wat moet u doen als u voor het hogere maximumbedrag opteert? En wat is voordeliger: jaarlijks 1.020 of 1.310 euro pensioensparen?
Na het uiterst turbulente 2022 werd 2023 aangekondigd als een terugkeer naar de normaliteit op de markten. Die belofte kwam tot dusver ook grotendeels uit. Aandelen kenden een uitstekende eerste jaarhelft, en ook de zwaar getroffen obligaties konden een stuk van de opgelopen verliezen recupereren.
Kiest u voor de zee of de bergen? En de opwarming van de aarde, bent u daarmee een beetje, erg veel of helemaal niet bezig? En in welk opzicht? Op het vlak van duurzaam beleggen wil uw bankagent graag uw voorkeuren kennen, zodat uw portefeuille zo goed mogelijk aansluit bij uw beleggersprofiel en bij de Europese regelgeving die sinds augustus 2022 van kracht is. Er bestaat hierover een brochure waarin alles in eenvoudige bewoordingen wordt uitgelegd.
De inflatie heeft nu in de grote economieën een duidelijke daling ingezet. Hoewel niet alle zorgen van de baan zijn, hebben beleggers het inflatieprobleem als ‘opgelost’ geklasseerd. Dat is wellicht te voortvarend op langere termijn, maar voor de komende maanden is die inschatting terecht. De energieprijzen dalen al sinds het begin van 2023, en zullen binnenkort gevolgd worden door de tweede belangrijkste oorzaak van inflatie tijdens het voorbije jaar: voedingsprijzen.
De slimme chatbot ChatGPT verovert de wereld, zo lijkt het. Twee maanden na de lancering in november 2022 rondde de toepassing al de kaap van 100 miljoen gebruikers. Daarmee is ChatGPT de snelstgroeiende computertoepassing ooit: TikTok deed er 9 maanden over om hetzelfde aantal gebruikers aan te trekken en Instagram had daar 2,5 jaar voor nodig. Opeens duiken overal jubel- en doemberichten op over hoe artificiële intelligentie ons leven zal veranderen. Nemen slimme algoritmes straks onze jobs over, of maken ze die juist waardevoller? En biedt AI ook een kans voor investeerders?