Nalatenschap: "waar of niet waar" over schenkingen

Vermogen Beleggen Fiscaliteit Gezin – 11 mei 2021

Een schenking zou geen schenking zijn als ze niet correct gebeurt. Zonder last voor de schenker en de begiftigde. Maak kennis met het onderwerp schenkingen in dit ‘waar-of-niet-waar’-artikel. Het is een handige introductie, zonder volledigheid te pretenderen of de notaris te willen vervangen.

nalatenschap 
Een correcte schenking begint met correcte informatie. Een "waar of niet waar" is een goed begin.

Een van de vele keuzemogelijkheden voor successieplanning is de schenking. De schenker doet onmiddellijk en onherroepelijk afstand van onroerende of persoonlijke eigendommen aan de begiftigde, die ze aanvaardt.

Haalt u 10/10 in dit onderwerp? We hopen dat u aan het eind van dit artikel wat hebt bijgeleerd. Nuttig als u de komende maanden of jaren een schenking overweegt.

1. Een schenking heeft voorrang op een erfenis

NIET WAAR. De kinderen genieten de wettelijke reserve, een soort bescherming. Volgens het Belgische erfrecht kunnen ouders bij de verdeling van hun nalatenschap slechts over de helft van hun vermogen vrij beschikken. De andere helft is voorbehouden voor hun kinderen.

2. Het is niet nodig om voorwaarden te koppelen aan een schenking

NIET WAAR. Integendeel, een schenking is aanpasbaar. Er moet zorgvuldig worden nagedacht over de verschillende mogelijkheden. Zo kunt u als schenker een onderhoudsclausule opleggen om ervoor te zorgen dat de begiftigde uw medische kosten betaalt. Of een maandelijkse uitkering betaalt. Indien de begiftigde zich niet aan de afspraken houdt, kunt u de geschonken goederen terugvorderen of de opgelegde verplichting laten wijzigen via de rechtbank.

Een ander voorbeeld van een voorwaarde: een conventionele teruggaveclausule. Dit betekent dat de schenking aan de schenker wordt teruggegeven indien de begiftigde voortijdig zou overlijden. Er zijn hierop dan geen successierechten verschuldigd. Er kan ook contractueel worden bepaald dat de schenker vrij is om al dan niet aan de clausule te verzaken.

3. Een schenking brengt altijd kosten met zich mee

NIET WAAR. Stel dat u geld, juwelen, een auto of een kunstwerk wilt schenken. Een manuele schenking of handgift hoeft niet via een notaris te verlopen en hoeft dus niet geregistreerd te worden.

Als u binnen drie jaar na de schenking overlijdt, moet de begiftigde erfbelasting (successierechten) betalen. Om dit risico te vermijden registreert u de schenking, maar in dit geval moet u wel schenkbelasting (registratierechten) betalen. De rechten moeten wel worden gerespecteerd (zie eerste bewering).

De manuele schenking of handgift moet aan 4 voorwaarden voldoen:

  • 1. de schenker moet duidelijk bereid zijn om te schenken;
  • 2. de overdracht van het goed van hand tot hand heeft daadwerkelijk plaatsgevonden en is onherroepelijk;
  • 3. de overdracht moet plaatsvinden tijdens het leven van de schenker, niet na zijn/haar overlijden;
  • 4. de begiftigde moet de schenking vóór het overlijden van de schenker aanvaarden, uitdrukkelijk of stilzwijgend.

4. Ik kan een schenking doen aan een van mijn kleinkinderen die de toekomstige wettelijke reserve aantast.

WAAR. U kunt bijvoorbeeld rechtstreeks aan een kleinkind schenken, als de ouder van dat kleinkind akkoord gaat dat die schenking uit zijn toekomstig (wettelijk) erfdeel wordt gehaald (aangerekend). Dat wordt ook wel 'de generatiesprong' genoemd. Deze generatiesprong kan in de schenkingsakte zelf worden opgenomen ofwel in een erfovereenkomst waarbij de drie partijen (grootouder-ouder-kleinkind) akkoord gaan. Bijvoorbeeld om het kleinkind een duwtje in de rug te geven bij het begin van zijn leven. Als u overlijdt, kan de ouder van de begiftigde geen aanspraak meer maken op zijn of haar wettelijke reserve.

Wilt u liever niet dat de wettelijke reserve van de ouder van het kleinkind wordt aangetast, dan kunt u ervoor kiezen om niet meer te schenken dan het vrije beschikbare deel. Hiervoor moet de ouder van het kleinkind geen akkoord geven tenzij het kind minderjarig zou zijn en de schenking dus nog niet zelf kan aanvaarden.

Lees ook deze info over de generatiesprong die via een testament verloopt: Het nieuwe erfrecht: voor een flexibelere generatiesprong.

5. Ik kan een schenking doen via een bankoverschrijving naar een van mijn kinderen

WAAR. De begiftigde hoeft geen erfbelasting (successierechten) te betalen, tenzij u binnen drie jaar na uw schenking overlijdt. Er is geen schenkbelasting (registratierechten) verschuldigd als aan een aantal voorwaarden is voldaan. Een manier om die erfbelasting (successierechten) te vermijden bij overlijden binnen drie jaar na de schenking is de schenking toch nog laten registeren voor het overlijden van de schenker. Bij de registratie moet dan schenkbelasting betaald worden, maar bij overlijden van de schenker geen erfbelasting meer.

6. Schenking: altijd voordelig voor de begunstigde

NIET WAAR. Als de begunstigde zorgpremies of uitkeringen ontving, kan hij of zij die door deze schenking verliezen. Dit moet dus worden berekend, ook rekening houdend met de besparing op de successierechten.

Download de Successiegids voor een overzicht van de overdracht van uw nalatenschap en een stappenplan in geval van overlijden.

7. De schenking van een onroerend goed gebeurt via een notaris

WAAR. De schenking van onroerende goederen moet nog steeds notarieel worden vastgelegd. De akte moet binnen 15 dagen na de erop vermelde datum door de notaris bij het bevoegde kantoor Rechtzekerheid worden geregistreerd. Na die registratie wordt de akte door het kantoor Rechtszekerheid aan de Vlaamse Belastingdienst bezorgd. Zij berekenen dan de progressieve schenkbelasting, afhankelijk van de waarde van het geschonken goed, en sturen een aanslagbiljet naar de schenker. Er zijn verschillende scenario's. Raadpleeg uw notaris voor advies.

8. U moet de verzekeraar op de hoogte brengen bij schenking van een woning

WAAR. Als u na een schenking de blote eigendom van een woning geniet, brengt de schenker die het vruchtgebruik behoudt, de brandverzekeraar hiervan op de hoogte. Door die formaliteit hoeft u zich bij een schadegeval geen zorgen te maken over een schadevergoeding door de verzekeringsmaatschappij.

9. De schenker mag geen bezwaar maken tegen de verkoop van de door hem of haar geschonken goederen

NIET WAAR. Stel dat u het vruchtgebruik geniet van het eigendom dat u hebt geschonken. Dankzij dat vruchtgebruik blijft u gebruik maken van de woning en profiteert u van eventuele voordelen, zoals huurinkomsten. Als de begiftigde dat onroerend goed zou verkopen, kan dit uw inkomsten beperken.

U kunt dus een vervreemdingsverbod laten bepalen. Dit verbod moet tijdelijk zijn. Het kan zowel in de schenkingsakte als in het bewijsstuk onderhands worden opgenomen (dit is het pacte adjoint, ondertekend door de schenker en de begiftigde).

10. De tarieven van schenkbelasting (registratierechten) variëren per gewest

WAAR. Dit geldt trouwens ook voor de erfbelasting (successierechten). Men baseert zich op de fiscale woonplaats van de schenker en hoe lang hij of zij daar reeds woont. Hij profiteert van het tarief van het gewest waar hij het langst zijn fiscale woonplaats heeft gehad in de 5 jaar voorafgaand aan de schenking.

Hier zijn de tarieven voor het:

Lees ook

Advies en vragen over onze producten

Vraag het aan uw AXA Bankagent

Meer artikels over dit onderwerp

Pensioensparen: 1.020 of 1.310 euro?

U kunt ervoor kiezen om jaarlijks maximaal 1.020 of 1.310 euro voor uw pensioen te sparen, met een verschillende fiscale aftrek. Wat moet u doen als u voor het hogere maximumbedrag opteert? En wat is voordeliger: jaarlijks 1.020 of 1.310 euro pensioensparen?

Lees verder

Macro-economie: op naar een harde of zachte landing?

Na het uiterst turbulente 2022 werd 2023 aangekondigd als een terugkeer naar de normaliteit op de markten. Die belofte kwam tot dusver ook grotendeels uit. Aandelen kenden een uitstekende eerste jaarhelft, en ook de zwaar getroffen obligaties konden een stuk van de opgelopen verliezen recupereren.

Lees verder

Duurzaam beleggen: wat zijn uw voorkeuren?

Kiest u voor de zee of de bergen? En de opwarming van de aarde, bent u daarmee een beetje, erg veel of helemaal niet bezig? En in welk opzicht? Op het vlak van duurzaam beleggen wil uw bankagent graag uw voorkeuren kennen, zodat uw portefeuille zo goed mogelijk aansluit bij uw beleggersprofiel en bij de Europese regelgeving die sinds augustus 2022 van kracht is. Er bestaat hierover een brochure waarin alles in eenvoudige bewoordingen wordt uitgelegd.

Lees verder

Macro-economische vooruitzichten voor de zomer: afkalvende inflatie en zwakke economische groei

De inflatie heeft nu in de grote economieën een duidelijke daling ingezet. Hoewel niet alle zorgen van de baan zijn, hebben beleggers het inflatieprobleem als ‘opgelost’ geklasseerd. Dat is wellicht te voortvarend op langere termijn, maar voor de komende maanden is die inschatting terecht. De energieprijzen dalen al sinds het begin van 2023, en zullen binnenkort gevolgd worden door de tweede belangrijkste oorzaak van inflatie tijdens het voorbije jaar: voedingsprijzen.

Lees verder

Beleggen: een kwestie van kennis of van geluk?

Ik zou wel willen, maar … ik heb daar geen tijd voor. Of Het interesseert me eigenlijk niet echt, het is te ingewikkeld, en dan begin ik er beter niet aan, toch? Het zijn een paar van de vaak gehoorde argumenten om niet te beleggen. Herkenbaar, niet? Achter al die redenen gaat een stilzwijgende, onuitgesproken veronderstelling schuil: succesvol beleggen is een kwestie van kunde, expertise, kennis. Maar is dat wel zo?

Lees verder